AYET BERKENAR NEDİR?

Ayet berkenar ölçüsü nedir, ne zamandanberi kullanılmaktadır?

Ayet berkenar, Kur’an’da bütün sayfaların ayetle başlayıp ayetle sona ermesine denilir. Ayetler sayfa sonunda bölünerek diğer sayfaya geçmez. Kurân’da dünya çapında meşhur olmuş olan ayet berkenar özelliğini ilk keşfeden Hattad Kayışzade Hafız Osman Efendi’dir.

Hafız Osman hattı diye tanınan şekli, Allah’ın izni,ilhamı ve lütfuyla Kayışzade Hafız Osman, Kur’an’dan ilhamen keşfetmiş ve bu ölçüsü ”Ayetberkenar” adıyla meşhur olmuştur. Daha sonra bu ölçü bütün hattatlar tarafından yaygınlaştırılmıştır.
Ölçü, Kur’an’ın en kısa Suresi Kevser, İhlas en uzun ayetine Bakara Suresi ”Müdayene ayeti”ne dayanarak yazılan bir tarzdır. Bu ölçü ile yazılan sayfalar, İhlas Suresi eninde ve on beş satır boyundadır.

Bu sayfa düzeni bütün İslam aleminde güzel bulunarak takdir görmüş ve mushaflar artık böyle yazılmaya başlanmıştır. Şu anda camilerde, evlerde gördüğümüz Kur’an’lar hep bu ölçü ile yazılmıştır. Bu şekil Kur’an yazısında ortaya çıkan bir harikalardır. Zira, ayetlerin boyları birbirinden çok farklıdır. Buna rağmen ayetlerin sayfa sonlarında bitmesi gözle görülen bir mucizedir.

Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri, Hafız Osman’dan ve onun ölçüsünden Risale-i Nur’un Mektubat adlı eserinde şöyle bahseder:

”Hafız Osman hattıyla ve basmasıyla olan Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyânın yazılan kelimeleri birbirine bakıyor.”

Kur’ân-ı Hakîmin umum sahifeleri âhirinde âyet tamam oluyor. Güzel bir kafiye ile nihayeti hitam buluyor. Bunun sırrı şudur ki: En büyük olan Müdayene âyeti sahifeler için, Sûre-i İhlâs ve Kevser, satırlar için bir vahid-i kıyasî ittihaz edildiğinden, Kur’ân-ı Hakîmin bu güzel meziyeti ve i’câz alâmeti görülüyor.

Ayetlerin en büyüğü olan ‘Müdayene ayeti’ sahifeler için ve (birer satır olan) Sure-i İhlas ve Kevser, satırlar için bir ölçü kabul edildiğinden, Kur’an-ı Hakim’in bu güzel meziyeti ve mucizelik alameti görülmektedir. Demek bu hüner Kur’an’ındır. Yoksa Hafız Osman gibi zatların değil. Çünkü bu vaziyet, Kur’an’ın ayetinden ve suresinden ortaya çıkmıştır.” (Mektubat, On Dokuzuncu Mektup, On Sekizinci İşaret)