KALİTE ÇOKLUKTAN ÜSTÜNDÜR

Kemiyet,keyfiyet nedir? Risale-i Nur’da sıkça geçen bu iki kelime ile anlatılmak istenilen nedir?

Kelime olarak kemiyet çokluk,sayı çokluğu,keyfiyet ise özellik kalite manasınadır.Şimdi sayı çokluğunun keyfiyet kalite karşısındaki durumuna bakalım. Birtek çiçekteki hayat şerefini milyarlarca taşta bulamayız. Keza bir böcekteki hayat,bütün bitkiler alemini tartar. Bir müminin şerefi dünyalar dolusu ateistle kıyaslanabilir mi? Tabiiki,hayır. İşte çiçekteki ”hayat” ve insandaki ”iman” kaliteyi gösterir.Kemiyetin içinden çok keyfiyetler de çıkabilir. Bazen ise sayı çokluğunun da gerekli olduğu haller vardır.Fakat her zaman kalite çokluğa üstün gelir.

Üstad Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri,Mektubat adlı eserin On İkinci Mektub’ta bu konu ile ilgili şu görüşlere yer vermekte :

”Eğer sual etseniz ki: Bi’set-i enbiya ile beraber şeytanların vücudundan ekser insanlar kâfir oluyor, küfre gidiyor, zarar görüyor. “El-hükmü li’l-ekser” kaidesince, ekser ondan şer görse, o vakit halk-ı şer şerdir; hattâ bi’set-i enbiya dahi rahmet değil denilebilir.

Elcevap: Kemiyetin, keyfiyete nisbeten ehemmiyeti yok. Asıl ekseriyet, keyfiyete bakar. Meselâ, yüz hurma çekirdeği bulunsa, toprak altına konup su verilmezse ve muamele-i kimyeviye görmezse ve bir mücahede-i hayatiyeye mazhar olmazsa, yüz para kıymetinde yüz çekirdek olur. Fakat su verildiği ve mücahede-i hayatiyeye maruz kaldığı vakit, sû-i mizacından sekseni bozulsa, yirmisi meyvedar yirmi hurma ağacı olsa, diyebilir misin ki, “Suyu vermek şer oldu, ekserisini bozdu”? Elbette diyemezsin. Çünkü o yirmi, yirmi bin hükmüne geçti. Sekseni kaybeden, yirmi bini kazanan zarar etmez, şer olmaz.

Hem meselâ, tavus kuşunun yüz yumurtası bulunsa, yumurta itibarıyla beş yüz kuruş eder. Fakat o yüz yumurta üstünde tavus oturtulsa, sekseni bozulsa, yirmisi yirmi tavus kuşu olsa, denilebilir mi ki, “Çok zarar oldu, bu muamele şer oldu, bu kuluçkaya kapanmak çirkin oldu, şer oldu”? Hayır, öyle değil, belki hayırdır. Çünkü o tavus milleti ve o yumurta taifesi, dört yüz kuruş fiyatında bulunan seksen yumurtayı kaybedip, seksen lira kıymetinde yirmi tavus kuşu kazandı.

İşte, nev-i beşer, bi’set-i enbiya ile, sırr-ı teklif ile, mücahede ile, şeytanlarla muharebe ile kazandıkları yüz binlerle enbiya ve milyonlarla evliya ve milyarlarla asfiya gibi âlem-i insaniyetin güneşleri, ayları ve yıldızları mukàbilinde, kemiyetçe kesretli, keyfiyetçe ehemmiyetsiz hayvânât-ı muzırra nev’inden olan küffârı ve münafıkları kaybetti.”