MELEK VE ŞEYTANIN KALBTE KOMŞULUĞU

ÜÇÜNCÜ VECİH

Budur ki: Eşya mabeynlerinde bazı münasebât-ı hafiye bulunur. Hattâ, hiç ümit etmediğin şeyler içinde münasebet ipleri bulunur. Ya bizzat bulunur; veya senin hayalin, meşgul olduğu san’ata göre o ipleri yapmış, onları birbiriyle bağlamış.Şu sırr-ı münasebettendir ki, bazan bir mukaddes şeyi görmek, bir mülevves şeyi hatıra getirir. Fenn-i beyanda beyan olunduğu gibi, “Hariçte uzaklık sebebi olan zıddiyet ise, hayalde sebeb-i kurbiyettir.” Yani, iki zıddın suretlerinin cem’ine vasıta, bir münasebet-i hayaliyedir. Bu münasebetle gelen tahattura “tedâi-yi efkâr” tabir edilir. Meselâ, sen namazda, münacatta, Kâbe karşısında, huzur-u İlâhîde iken, âyâtı tefekkürde olduğun bir halde, şu tedâi-yi efkâr, seni tutup en uzak mâlâyâniyât-ı rezileye sevk eder.

Senin başın böyle bir tedâi-yi efkâra müptelâ ise, sakın telâş etme. Belki intibaha geldiğin anda dön. “Aman, ne kusur ettim!” deyip tetkikle meşgul olup durma; tâ o zayıf münasebet, senin dikkatinle kuvvet peyda etmesin. Zira, teessür gösterdikçe, ehemmiyet verdikçe, senin o zayıf tahatturun melekeye döner, bir maraz-ı hayalî olur. Korkma, maraz-ı kalbî değil. Şu nevi tahattur ise, galiben ihtiyarsızdır. Hususan, hassas asabîlerde daha galiptir. Şeytan şu nevi vesvesenin madenini çok işlettirir.

Şu yaranın merhemi şudur ki:

Tedâi-yi efkâr, galiben ihtiyarsızdır; onda mes’uliyet yoktur. Hem tedâide mücaveret var, temas ve ihtilât yoktur. Onun için, efkârın keyfiyetleri birbirine sirayet etmez, birbirine zarar vermez. Nasıl ki, şeytan ile melek-i ilham, kalb taraflarında mücaveretleri var. Ve füccar ve ebrârın karâbetleri ve bir meskende durmaları zarar vermez. Öyle de, tedâi-yi efkâr saikasıyla, istemediğin pis hayalât gelip nezih efkârın içine girse, zarar vermez-meğer kasten olsa veya zarar zannıyla onunla ziyade meşgul olsa. Hem bazan kalb yoruluyor. Fikir, kendini eğlendirmek için rastgele birşeyle meşgul olur. Şeytan fırsat bulur. Pis şeyleri önüne serpiyor, sürüyor.(Sözler)

Üstad Bediüzzaman Hazretleri, vesvesenin manevi boyutunu ele alarak ruhumuza, kalbimize, fikrimize dokunan olaylarla aklımız ve hayalimiz arasındaki ilgiye dikkat çekiyor. Alınan bir haberle heyacanlanma, üzülme, kalbimizin çarpması gibi olaylarla günlük hayatımız içiçedir. Şeytan bazen hayali kullanarak insanın en ulvi anında onun hatırına rezil şeyleri getiriyor. Üstad Hazretleri, böyle zamanda telaş etmememizi ve o olayı araştırıp derinleştirmemizi tavsiye ediyor.

Üstad Hazretleri,burada örnekler veriyor. Melek ve şeytanın kalbte komşuluk yapmaları, bir odada kafir ve müminin beraber oturmasının bize zarar vermediğini bakışımıza sunuyor. İşte, insan ulvi bir manaya yönelince hayal bazen onu kötü şeylerle meşgul ediyor. Üstad Hazretleri, böyle bir anda telaş etmememizi bunun kasten yapılmadığı zaman insana zarar vermiyeceğini söylüyor.