MÜMİN’İN ÜÇ BÜYÜK İMTİHANI

هَلَكَ النَّاسُ اِلاَّ الْعاَلِمُونَ وَهَلَكَ الْعَالِمُونَ اِلاَّ الْعَامِلوُنَ وَهَلَكَ الْعَامِلُونَ اِلاَّ الْمُخْلِصُونَ وَالْمُخْلِصُونَ عَلٰى خَطَرٍ عَظِيمٍ

“İnsanlar helâk oldu-âlimler müstesna. Âlimler de helâk oldu-ilmiyle amel edenler müstesna. Amel edenler de helâk oldu-ihlâs sahipleri müstesna. İhlâs sahiplerine gelince, onlar da pek büyük bir tehlike ile karşı karşıyadırlar.”(Aclûnî, Keşfü’l-Hafâ 2:415; Gazâlî, İhyâu Ulûmi’d-Dîn 3:414.)

Peygamber Efendimiz Aleyhisselatü Vesselam, bu hadis ile mümin insanların maruz kalacağı üç büyük imtihandan bahsediyor.

İmtihanın ilki ilimdir.  “İnsanların hepsi helak oldu, alimler müstesna.” derken; imana ve ibadete dair ilimleri bilenler, bilmeyenlerden ayrılıyor. Bilenler ilim eleğinden geçtiler, bilmeyenler ise daha birinci merhalede elendiler.

İmtihanın ikincisi amel eleğidir. İlim eleğinden geçenler, ilimleri ile amel etmiyorsa, yani bildiklerini hayata tatbik etmiyorlarsa, bu sefer amel eleğinde takılıp kalıyorlar. İlim tek başına kurtulmaya yetmiyor, bunun yanında amel ve ibadet de gerekiyor.

Geldik, ihlas imtihanına. İlim ve amel eleğinden geçenlerin karşısına bu sefer en çetin olan ihlas eleği geliyor. Bu elekte samimiyet test ediliyor. Yani ilmi ile amil olanların niyetinde Allah rızası mı, yoksa başka hesaplar mı var, işte bu elekte bunlar tespit ediliyor. Şayet ilim ve amelimizde Allah rızasından başka menfaat ve maksatlar varsa, bu elek bizi ayıklayıp helakete atıyor. Namazla ilgili bilgileri öğrendim ve bu bilgileri amele döktüm; ama niyet ve maksadımda Allah rızası değil de, başka gaye ve maksatlar var, o zaman bu namaz benim helaketim olur.

İlim, amel ve ihlas eleğinden geçip, Allah’ın rızasına ulaşma başarısı elde eden mümin insanın işi bitiyor mu?. Hayır asıl iş bundan sonra bu kazanılanın muhafaza edilmesi gerekiyor. Bu da büyük bir risk, her an insanın ayağı kayabilir. Bu yüzden çok uyanık ve tedbirli olmalıyız.

İşte ubudiyet ve kulluğun macerası ve sonun da ulaşılacak yer. İbadetler bizi Allah’ın rızasına götürür. İbadetin esası ihlas neticesi onu güzelce muhafaza etmektir.

Burada bir şeye dikkat çekelim. Bir ihlassız amel ile insan helak olur mu? Hayır, ameller günah-sevap terazisine konur, eğer günahtan yana çekerse, o zaman şahıs helak olur. İnsanın hayatının tamamen kusursuz ve ihlaslı olması mümkün değildir. Allah, insanı günah sevap dengesine göre yargılayacak. Sevap ağır basıyorsa, cennete; günah ağır basıyorsa ve affetmez ise cehenneme gidecektir.