KUL KENDİ KUSURUNU GÖRÜP

İKİNCİ NÜKTE

İbadetin mânâsı şudur ki: Dergâh-ı İlâhîde abd kendi kusurunu ve acz ve fakrını görüp kemâl-i Rububiyetin ve kudret-i Samedâniyenin ve rahmet-i İlâhiyenin önünde hayret ve muhabbetle secde etmektir. Yani, Rububiyetin saltanatı, nasıl ki ubûdiyeti ve itaati ister. Rububiyetin kudsiyeti, paklığı dahi ister ki, abd, kendi kusurunu görüp, istiğfar ile ve Rabbini bütün nekaisten pak ve müberra ve ehl-i dalâletin efkâr-ı batılasından münezzeh ve muallâ ve kâinatın bütün kusurâtından mukaddes ve muarra olduğunu, tesbih ile, Sübhanallah ile ilân etsin.

Hem de Rububiyetin kemâl-i kudreti dahi ister ki, abd, kendi zaafını ve mahlûkatın aczini görmekle, kudret-i Samedâniyenin azamet-i âsârına karşı istihsan ve hayret içinde Allahu ekber deyip, huzû ile rükûa gidip, Ona iltica ve tevekkül etsin. Hem Rububiyetin nihayetsiz hazine-i rahmeti de ister ki, abd, kendi ihtiyacını ve bütün mahlûkatın fakr ve ihtiyâcâtını sual ve dua lisanıyla izhar ve Rabbinin ihsan ve in’âmâtını şükür ve senâ ile ve Elhamdülillâh ile ilân etsin. Demek, namazın ef’âl ve akvâli bu mânâları tazammun ediyor ve bunlar için taraf-ı İlâhîden vaz edilmişler.

ÜÇÜNCÜ NÜKTE

Nasıl ki insan şu âlem-i kebirin bir misal-i musağğarıdır ve Fâtiha-i Şerife şu Kur’ân-ı Azîmüşşânın bir timsal-i münevveridir. Namaz dahi, bütün ibâdâtın envaını şamil bir fihriste-i nuraniyedir ve bütün esnâf-ı mahlûkatın elvân-ı ibadetlerine işaret eden bir harita-i kudsiyedir.(Sözler)

Namaz ibadetinin anlamı, sözlerinin manalarının ele alındığı bu bölümde Üstad Hazretleri, ibadetin manasının insanın kendi kusurunu, aczini, fakrını görüp sonsuz kudret ve azamet sahibi olan Allah’a sığınıp tevekkül edip, O’na hayret ve muhabbetle secde etmesi olduğunu dile getiriyor. İnsan yaptığı hata ve kusurları bilir, kusurunu bilip tövbe ile Rabbini bütün kusurlardan pak,saf,temiz yüce ve mukaddes olduğunu tesbih edip ”Sübhanallah” diyerek Allah’a secde eder. Allah’ın, mahlukatı yaratması, beslemesi, terbiye etmesi, idare etmesi, yaşatması, öldürmesi ubudiyeti ve itaati ister.

Herşeye sonsuz ihtiyacı olan insan aciz, ihtiyacının hiçbirine kendi gücü yetmez, kainatta kendi gibi aciz, işte bu halde insan Kudret-i Samadaniyenin büyük eserine hayret içinde ”Allah’ü Ekber” diyerek ruku ve secdeye gider O’na sığınıp tevekkül eder.

Allah’ın sonsuz rahmet hazineleri,sayısız ikram ve lutuflarını gören insan fakirlik ve ihtiyaç dili ile dua, nimetlere şükür ile ”Elhamdülillah” diye ilan eder. İşte namaz insana bu faydaları sağlar.